30 hectare groot
Het Middelheimmuseum is wel 30 hectare groot. Daarmee is het een van de grootste musea in Vlaanderen. Het kunstpark is door de jaren heen vaak veranderd. Kunstwerken kregen een nieuwe plaats, parkzones werden opnieuw aangelegd en uitgebreid. Niet alleen de kunstcollectie, ook het park met haar kasteel en paviljoenen heeft een eigen verhaal.
Oude kern
De oude kern van het Middelheimmuseum bestaat uit twee parkgebieden: Middelheim-Laag (in het het noorden) en Middelheim-Hoog (in het zuiden). Op Middelheim-Laag werden de biënnales georganiseerd, op Middelheim-Hoog kwamen de aangekochte werken te staan. Naar aanleiding van Antwerpen Culturele Hoofdstad in 1993 werd de vaste collectie herschikt over beide gebieden. Meer dan honderd beeldhouwwerken verhuisden naar een andere plek. Op Middelheim-Hoog vind je ook het Kasteel en het Braempaviljoen.
Uitbreiding west
Aan de west- en oostzijde van deze oude kern breidde het museum uit. Voor de uitbreiding aan de westkant (naast de Beukenlaan) ontwierp landschapsarchitect Michel Desvigne een eenvoudig, strak patroon met de aanplanting van 1.500 sierappelboompjes. Hier werden metalen, beschilderde sculpturen uit de jaren ’60 en ’70 samengebracht. Hier vind je ook het openluchtdepot.
Uitbreiding oost
De uitbreiding aan de oostkant, langs de Lindendreef, was oorspronkelijk een laboratorium op het raakvlak van sculptuur en architectuur. Karakteristiek is de ‘Artiesteningang’ van John Körmeling. Architect/kunstenaar Luc Deleu tekende een plan uit met wandelwegen. Enkele monumentale kunstwerken gaven aan dit nieuwe parkdeel meer structuur. Je vindt er ook het collectiepaviljoen en een multifunctionele ruimte – of ‘Franchise Unit’ – van de Nederlandse kunstenaar Joep Van Lieshout. De zone krijgt een nieuwe invulling vanaf 2025.
Hortiflora
De formele tuin Hortiflora ligt ten westen van Middelheimlaan. Deze voormalige bloementuin van het Nachtegalenpark werd in 2012 onderdeel van het Middelheimmuseum. De tuin is tweeledig in opbouw. Een groene gordel omsluit een grote, open ruimte waar de zon vrij spel heeft. De bezoeker krijgt hier een gevoel van weidsheid. De inrichting is strak en formeel. De sfeer is uniek in het parkencomplex en verschillend van de overige delen van het Middelheimmuseum. Het Huis naar een ontwerp van Robbrecht en Daem biedt ruimte voor fragielere kunstwerken.
Kasteel
Na een grondige renovatie heropende het kasteel in 2012. Het gelijkvloers werd de centrale ontmoetingsplek en een informatiepunt met een onthaalbalie, het museumcafé MIKA en de museumshop. Op de eerste verdieping werden de kantoren voor de medewerkers ingericht.
© Cédric Raskin
Gloriette en Aubette
Het zijn niet de namen van de hofdames die in het kasteel woonden. Gloriette en Aubette zijn de Franse woorden voor het bootshuisje (aan het kasteel) en het parkwachtershuisje (tegenover de hoofdingang).
De gloriette werd gebouwd aan het einde van de 18de eeuw als buitensalon. De aubette een eeuw later. Beide huisjes werden in hun originele staat hersteld. De restauratie is voor 70% gefinancierd door het agentschap Onroerend Erfgoed van de Vlaamse overheid.
