Aan vernieuwing toe
Het Middelheimmuseum, opgericht in 1950, verzamelt, bewaart en toont sculpturen van ca. 1870 tot vandaag. Voor de presentatie van de steeds aangroeiende collectie hanteerde het museum al die jaren eenzelfde aanpak. Meer dan 70 jaar later zien de wereld, de maatschappij en het museumlandschap er behoorlijk anders uit. Musea hebben vandaag een heel andere betekenis en rol in de samenleving. Er is ook een grotere waardering voor het belang van de natuur in het leven van de mens. Een nieuwe collectiepresentatie drong zich op.
Kunst en park versterken elkaar
Het Middelheimmuseum is een buitenbeentje: naast een kunstmuseum is het ook een park. De unieke parkomgeving is veel méér dan alleen een mooi decor voor de beelden, het maakt prominent deel uit van de museumbeleving. De sculpturen volgen het ritme van de natuur die hen omgeeft. Het behoud en beheer van de kunstwerken is daar ook op afgestemd. Het museum schenkt daarom meer aandacht aan de bijzondere relatie tussen de kunstwerken en hun omgeving.
We versterken ook de landschappelijke sferen van de parkzones. Belangrijke groene parkelementen zijn straks beter zichtbaar én beschermd. Zo willen we het park als geheel klimaatrobuuster maken voor de toekomst. We werken daarom aan een nieuw maaibeleid op de grote gazons, we ontharden de grond waar mogelijk en planten ook nieuwe groenvolumes aan.
Collectie toegankelijker voor publiek
In 2023 en 2024 krijgen veel kunstwerken een andere, meer doordachte plaats in het kunstpark: 169 kunstwerken worden opgesteld in de nieuwe collectiepresentatie, 103 werken krijgen een plaats op het nieuwe openluchtdepot. Uiteindelijk zullen er meer werken toegankelijk zijn dan de 249 die nu opgesteld staan in het kunstpark. Elk kunstobject krijgt ook een nieuwe, geactualiseerde beschrijving. De collectie wordt thematisch gepresenteerd. Uitgangspunt daarbij is de relatie tussen mens en natuur, in al haar verscheidenheid.
Ook komt er een nieuwe route doorheen het museum, een goed leesbare museumkaart en betere signalisatie die de bezoekers vlotter wegwijs maakt door het kunstpark. We stemmen ook het publieksprogramma hierop af.
De museumbibliotheek verhuist naar het collectiepaviljoen. De nieuwe locatie biedt extra ruimte voor tijdelijke presentaties van objecten uit de steuncollecties zoals tekeningen, kleinsculpturen, ontwerpen en maquettes.
Duurzaam divers samenleven
Met deze ambitieuze ingrepen wil het Middelheimmuseum vanuit zijn bijzondere karakter als museum én park bijdragen aan een gezonde stedelijke leefomgeving en zo zijn maatschappelijke rol opnemen. Duurzaam samenleven in diversiteit is daarbij een prioriteit.
Niet alleen met andere mensen van verschillende culturele, sociale, economische achtergrond, maar ook met niet-menselijke levensvormen zoals planten, dieren, en zelfs water- en ecosystemen. We onderzoeken deze dynamieken samen met kunstenaars, publiek en partners, en blijven de collectiepresentatie hier verder op afstemmen en doorontwikkelen.
Nieuw openluchtdepot
In september 2022 startte de eerste fase van de werken met de aanleg van een nieuw openluchtdepot. In deze opslagplaats, die bestaat uit meerdere platformen, zal het museum weerbestendige buitensculpturen bewaren die tijdelijk uit de presentatie worden genomen. Het nieuwe openluchtdepot laat het museum toe om in de toekomst minder kunstwerken tegelijk tentoon te stellen, sommige sculpturen na een periode te wisselen of ze tijdelijk in depot te nemen voor herstelling. Daarmee wordt de bezoekerservaring in het kunstpark nog verhoogd. De sculpturen in het depot blijven toegankelijk voor zowel bezoekers als onderzoekers.
Simulatiebeeld vernieuwd openluchtdepot
© TAK. Landschapsarchitecten
Meer groen in het museum
De aanleg van het nieuwe openluchtdepot gaat gepaard met een ruime groencompensatie. 87 kleinblijvende sierfruitboompjes die aan het einde van hun levenscyclus zijn gekomen, worden vervangen door 54 kwalitatieve hoogstammige bomen. De historische eikendreef die het perceel flankeert, wordt vervolledigd door aanplant van zes hoogstammige zomereiken. Er komt ook 793 m2 microbos bij, met groenbuffers, hagen en bijna tweeduizend extra heesters. Hiervoor werkt het museum nauw samen met de groendienst van stad Antwerpen.
Simulatiebeeld vernieuwd openluchtdepot
© TAK. Landschapsarchitecten
Langzame transformatie
De grootste werken lopen van 5 september 2022 tot voorjaar 2024. Periodes van intensieve werkzaamheden (snoeien, aanplanten, restaureren, transporteren …) wisselen af met rustigere periodes. Lapis Arte en TAK. Landschapsarchitecten vangen aan met de aanleg van het nieuwe openluchtdepot. De architecten van studio MOTO en de landschapsarchitecte van Atelier voor groene ruimte werken een nieuwe scenografie uit en zorgen voor een ideale match met de verschillende landschappen. Samen met Studio Dott zorgen we voor nieuwe bewegwijzering en wayfinding op het terrein.
Het effect van sommige veranderingen zoals beplanting zal soms pas binnen enkele jaren goed zichtbaar zijn. De transformatie begint dus relatief klein en traag, maar wel consistent. Het museum verandert zo elke dag een beetje meer.
